Menisküs, belirli aktiviteleri yaparken dizin zorlanmasından kaynaklı dizlerde bulunan kıkırdak dokunun yırtılması durumudur. Halk arasında sporcu hastalığı olarak ta bilinir.
Menisküs, diz kapakları arasında C şeklinde bir kıkırdak dokudur, bu kıkırdaklar dizin sabit durmasını sağlar. C şeklinde olan kıkırdaklar, eklemlerin yüzeyini kaplar ve onları dış etmenler karşı korur yani bir nevi yastık görevi üstlenirler.
Menisküs yırtığı en çok diz bükük haldeyken üzerine yük binmesi sonucu meydana gelir, ileri derece Menisküs yırtıkları cerhi müdahale gerektirir.
Menisküslerin Görevleri
Menisküs görevlerini sıralayacak olursak, eklem yerlerinde bulunan kemikleri dış etmenlere karşı korur, eklemde oluşabilecek yağlanmaların önüne geçer ve yüklenmelere karşı diz kapaklarını korur.
- Eklem stabilizesini sağlar,
- Şok durumlara karşı dizi ve eklem yerlerini korur,
- Kuvvet eşitliği sağlar.
Menisküs Yırtılmasının Başlıca Nedenleri
Menisküs yırtıklarının en sık görülen nedenleri diz üzerinde oluşan yaralanmalardır. Futbol ve basketbol gibi hareketli oyunlarda oyuncularda en sık görülen yaralanma çeşididir. Oyun sırasında diz üzerine oluşabilecek ani baskı yırtıkların en büyük sebebidir.
Menisküs yırtıkları şiddetli ve hafif olabilir yırtığın derecesine göre cerrahi müdahale gerekebilir. Ayrıca çömelme hareketi çok sık ve çok uzun süre yapıldığı takdirde menisküs yırtıkları meydana gelebilir.
Diğer etmenler ise, ani ayağa kalkma, birden ağır kaldırma, ani bir şekilde yapılan dönme hareketleri, meniküs yırtılmalarına neden olacak spor hareketleri yapma yırtılmaların başında gelir.
Menisküs Yırtığında Bulgular Ve Belirtiler
- Menisküs yırtığının en büyük belirtisi dizde ağrı,
- Yırtığın oluştuğu eklem yerinde hareket kısıtlıkları,
- Ayak üzerine basamama,
- Yırtığın olduğu dizde yürüme yeteneğinin azalması, yürürken acı çekme,
- Şiddetli yırtılmalarda dizde oluşan şişlikler,
- Menisküs olan bölgede ödem oluşumu, menisküs belirtileri arasında yer alır.
Menisküs yırtığının tanısı için, şikâyet olan dizde ilk etapta fiziksel muayene yapılır daha sonraki aşamada ise, MR tetkikleri yapılır. MR tanısı ile dizde oluşan yırtığının varlığı, yırtığın alanı ve yırtığın deri içinde mi kemiğe yakın alanda mı? bunun tespiti yapılır. Yine kıkırdak yaralanmasının, ön çapraz, siz kollateral ligmant yaralarının olup olmadığının MR görüntüleri ile tespiti yapılır.
Menisküs Tedavisi
Menisküs Ameliyatı
Menisküs yaralanmaları ve yırtıklarının tedavileri artroskopik cerrahi ile yapılmaktadır. Diz artroskopisi 0,5 cm alana 2 tane delik üzerinden kamera girişi yapılarak yırtığın alanı bulunabilir. Tedavide yırtığın deri içindeki yeri çok büyük önem taşır, yırtığın oluştuğu bölge belli büyüklüklere göre tedavi edilebilirken, diğer türlü yırtıklar için yırtığın dışarı çıkarılıp açık alanda tedavi gerekebilir. Menisküs tedavisinde diz artroskopisi gerekir.
Menisküs tedavisi sonrası hastalar hastaneden aynı gün taburcu olabilir, yine bazı hastalarda hastanede bir gece kalınabilir. Tedavi olan hastalar tedavi sonrası 2 saat içinde ayağa kalkabilirler günlük yaşamlarına ve işlerine dönebilirler.
Menisküs Tedavisinde Artroskopi Tedavisi
Menisküs tedavisinde artroskopi yeni bir boyut olarak karşımıza çıkar. Günümüzde en çok kullanılan yöntemlerden biridir, konforu yüksek olan bu tedavi kişinin ayak bileğinde, dizlerinde, kalça kemiklerinde, dirsek ve omuzlarında çok daha fazla kullanılır.
Artroskopi Tedavisinin Avantajları
- Normal ameliyatlara göre daha küçük kesiler açılır bu nedenle kişide dikiş izi bulunmaz.
- Hastalar hastanede kalmaz aynı gün taburcu olur.
- Klasik ameliyatlara göre kişiler 1 – 2 saat içinde işlerine geri dönebilirler.
- Diğer ameliyatlarda iyileşme süreci 2 ayı bulurken, bu işlem daha kısa sürede tamamlanır.
- Klasik ameliyatlar sonrasında hastalar yaklaşık 2 hafta boyunca koltuk değneği kullanırken bu işlem sonrası koltuk değneğine ihtiyaç duyulmaz.
- Kesi izi olan bölge çok küçük olduğu için ameliyat yeri iltihap kapmaz.
Menisküs Ameliyatsız Tedavi
Günümüzde meniküs ameliyatsız bir şekilde tedavi edilebilir. İki türlü yırtıklar mevcuttur, bunlardan bir tanesi yaşa ve kiloya bağlı olarak yırtılmalar olurken bir diğeri spor ve ters hareketlere bağlı olan yırtıklardır.
Menisküs Ameliyatsız Tedavi İçin Yapılması Gerekenler
- Yürüyüş yapma,
- Yüzme, bisiklet süreme gibi hareketlerin dizi yormadan ve kasları zorlamadan yapılması gerekir,
- Kişinin bol su tüketmesi,
- Menisküs yırtığı olan kimseler şeker ve karbonhidrattan uzak durması gerekir,
- Vitamin ağırlıklı olarak beslenmeleri gerekir,
- Kilo almaktan kaçınmak gerekir,
- Fiziksel tedaviler.
Menisküs Rahatsızlığı İçin Hangi Doktora Gidilir
Menisküs rahatsızlığı için ortopedi bölümüne gidilir yine gerek duyulursa doktor fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümüne de yönlendirebilir.
Menisküs Egzersizleri Nelerdir ve Nasıl Yapılır
Menisküs için yapılacak egzersizler;
- Mobilite egzersizleri: Dizin yavaş yavaş bükülüp açılması ve tekrarlanmasıyla oluşan egzersizlerdir.
- Bükme ve Açma Egzersizleri: Tek bacak üstünde bacağı 10-20 defa bükerek ve açarak yapılan egzersizdir. 4 Set halinde ve günde 3 tekrar yeterli olacaktır.
- Topuk Kaydırma Egzersizi: Yere herhangi bişeyin üzerine oturun ve dizinizi karnınıza çekin. Topuğunuzu ileriye doğru hafif hafif itip çekin. İttiğinizde bacağınızın 180 derece açık olduğundan emin olun. Bu işlemi 10-20 tekrar ve günde 4 setle tamamlayın.